Tai biến là căn bệnh để lại nhiều di chứng nguy hiểm và ngày càng trẻ hóa. Phục hồi chức năng sau tai biến rất cần thiết để khôi phục khả năng vận động, sinh hoạt và phòng ngừa các di chứng nguy hiểm hơn. Hiện nay có nhiều phương pháp hỗ trợi điều trị cho người sau tai biến trong đó việc sự dụng thiết bị phục hồi chức năng.
Tai biến là căn bệnh để lại nhiều di chứng nguy hiểm và ngày càng trẻ hóa. Phục hồi chức năng sau tai biến rất cần thiết để khôi phục khả năng vận động, sinh hoạt và phòng ngừa các di chứng nguy hiểm hơn. Bài viết này sẽ giúp bạn đọc hiểu hơn về phục hồi chức năng sau tai biến và các bài tập hỗ trợ hiệu quả.
Tổng quan về phục hồi chức năng sau tai biến
Tai biến mạch máu não và đột quỵ về bản chất đều nói về cùng một căn bệnh gây tác động nguy hiểm đối với sức khỏe. Nguyên nhân xuất hiện bệnh này là do máu và oxy không được lưu thông lên não. Hiện tượng này duy trì trong vài phút khiến cho các tế bào não sẽ chết. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, não tổn thương càng nặng và nguy cơ cao dẫn đến tử vong.
Tai biến ở thể nặng hay nhẹ đều ảnh hưởng trực tiếp đến thể chất. Người bệnh có thể gặp một số di chứng về rối loạn nhận thức, ngôn ngữ, vận động, cảm giác… Để giúp bệnh nhân khỏe mạnh hơn, vận động được và tự phục vụ được sinh hoạt hàng ngày, phục hồi chức năng sau tai biến là cực kỳ quan trọng. Đồng thời nó cũng giúp phòng ngừa những biến chứng muộn có thể xảy ra.
Phục hồi chức năng sau tai biến cần được thực hiện sớm
Nhiều nghiên cứu được thực hiện cũng chỉ ra rằng phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não và phục hồi chức năng sau đột quỵ có hiệu quả tích cực đối với cả những trường hợp nặng. Kỹ thuật phục hồi chức năng cho bệnh nhân tai biến được kiên trì thực hiện hỗ trợ người bệnh có sức khỏe tốt và dần thực hiện được các hoạt động được như bình thường.
Hiện nay có một số phương pháp chính phục hồi chức năng sau tai biến:
- Phục hồi chức năng: Dựa trên sự hỗ trợ của máy móc để thực hiện các bài tập luyện. Nhân viên y tế có chuyên môn và người thân trong gia đình sẽ giúp đỡ người bệnh tập đúng với hướng dẫn.
- Điều trị bằng y học dân tộc: Châm cứu, dùng kim tác động vào các huyệt giảm đau, các cơ hoạt động tốt hơn. Hoặc có thể xoa bóp bấm huyệt nhiều vùng trên cơ thể, đặc biệt ở các vị trí bị liệt.
Cách phục hồi chức năng sau tai biến tại nhà
Khi cơ thể bắt đầu ổn định và qua giai đoạn cấp tính là thời điểm lý tưởng nhất để can thiệp phục hồi chức năng. Nhiều người lo ngại bệnh sẽ tái phát và kiêng tập luyện làm cho thời gian vàng để phục hồi đã trôi qua mất. Vì thế ngay khi sức khỏe ổn định, người bệnh nên tập phục hồi chức năng càng sớm càng tốt. Những tiến triển được thực hiện hiệu quả nhất khi trong 6 tháng đầu. Người bệnh càng có khả năng hồi phục tốt hơn khi biết một số cách phục hồi chức năng sau tai biến tại nhà dưới đây.
Thay đổi tư thế nằm hoặc lăn trở
Khi thực hiện hỗ trợ bệnh nhân tai biến nằm hay lăn trở, người nhà cần chú ý sao cho bệnh nhân phải ở tư thế bớt mẫu co cứng để phòng chống biến dạng khớp tốt nhất.
Thay đổi tư thế nằm cho bệnh nhân sau đột quỵ
Tư thế nằm phục hồi chức năng sau tai biến
- Nằm ngửa: Kê gối mềm ở bên vai và hông người bệnh, đầu gối co nhẹ. Cổ và cẳng chân vuông góc với nhau. Chú ý không được gập bàn chân về phía lòng bàn chân.
- Nằm nghiêng sang bên liệt: Ở bên liệt, bệnh nhân gập vai lại, tay duỗi ra sao cho thân người và cánh tay vuông góc với nhau. Chân liệt duỗi ra, nằm nghiêng để thân mình nửa ngửa. Ở bên lành, dùng gối đỡ lưng và tay ở trên thân. Chân gập lại tại vị trí đầu gối và háng.
- Nằm nghiêng ở bên lành: Đối với bên lành, để tư do vai và cánh tay, chân duỗi thoải mái. Người nằm nghiêng cho thân vuông góc với mặt giường. Lấy gối để đặt tay và chân bị liệt lên, chân gập háng và gối lại.
Cách lăn trở người bệnh
Việc lăn trở bệnh nhân phục hồi chức năng giai đoạn đầu có thể gặp khó khăn. Vì thế, người hỗ trợ cần thực hiện đúng hướng dẫn để hiệu quả hồi phục được cao nhất.
- Lăn sang bên liệt: Nâng tay và chân lành lên về phía bị liệt, tiếp theo dùng tay xoay thân bệnh nhân sang bên liệt.
- Lăn trở sang bên lành: Dùng tay lành nắm vào tay bị liệt, chân liệt gập gối và háng lại. Sau đó dùng tay lành để kéo tay liệt về bên phía lành, người hỗ trợ đẩy hông người bệnh sang bên lành.
Hỗ trợ người bệnh tai biến thực hiện sinh hoạt hàng ngày
Các hoạt động sinh hoạt, chăm sóc bản thân hàng ngày để phục hồi chức năng đột quỵ người bệnh có thể thực hiện: ăn uống, di chuyển sang xe lăn chải đầu, thay quần áo, đi vệ sinh, rửa mặt…
Hướng dẫn người bệnh sinh hoạt phục hồi chức năng tai biến
- Thay quần áo: Bao gồm việc cởi, mặc và cài khuy quần áo.
-
Cởi quần áo: Tương tự cởi tay áo/ống quần bên lành trước và sau đó tới bên liệt.
-
Mặc quần áo: Quy trình mặc ngược với khi cởi, người bệnh sẽ xỏ tay áo/ống quần bên liệt vào trước, bên lành vào sau.
-
Cởi khuy quần áo: Việc tự cài khuy áo khá khó khăn cho người đang phục hồi chức năng sau tai biến, vì thế thông thường bệnh nhân sẽ sử dụng băng dán, móc cài thay thế cho khuy áo.
- Đưa bệnh nhân tai biến sang xe lăn và ngược lại: Đặt xe lăn ở cạnh giường, vị trí ngồi hướng về phía bên liệt. Điều chỉnh chiều cao xe lăn bằng với mặt giường. Đỡ bệnh nhân di chuyển đến ngồi ở mép giường, sau đó nâng người, nhấc mông xoay phía bên liệt ngồi xuống.
Tập đứng lên giữ thăng bằng
Phải đứng lên và giữ thăng bằng được thì quá trình phục hồi chức năng cho bệnh nhân tai biến mới có hiệu quả. Đang từ tư thế ngồi, nếu muốn đứng dậy thì mũi chân của người tai biến sẽ đặt bằng nhau, duỗi các khớp ra.
Người bệnh tai biến tập đứng giữ thăng bằng
Tiếp theo bệnh nhân sẽ nhẹ nhàng đứng dậy, chân duỗi thẳng và trọng lượng dồn xuống cả 2 chân. Rèn được đứng vững thì người bị tai biến mạch máu não nên nhẹ nhàng nghiêng người, quay đầu nhìn hay đưa tay chỉ về nhiều hướng khác nhau.
Đi bộ nhẹ nhàng để phục hồi chức năng sau tai biến
Khi đã đứng và giữ thăng bằng thì việc tự đi bộ nhẹ nhàng sẽ giúp người bệnh tai biến được phục hồi nhanh hơn. Hàng ngày nên duy trì đi bộ thường xuyên ít nhất 15 phút. Thời gian đầu, việc đi lại có thể gặp khó khăn, bệnh nhân cần có người bên cạnh đỡ hoặc sử dụng dụng cụ hỗ trợ như nạng. Dần dần cải thiện có thể tự đi được.
Đi bộ nhẹ nhàng nâng cao hiệu quả phục hồi chức năng
Vận động với các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến
Ngoài thay đổi tư thế, đi lại hay tự thực hiện các hoạt động sinh hoạt hàng ngày thì các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến bạn cũng không thể bỏ qua. Một số động tác giúp khớp và cơ linh hoạt hơn, phòng ngừa biến chứng như:
- Đưa tay qua đầu: Đưa các ngón tay có khả năng cử động nắm lấy những ngón ở bên liệt. Từ từ đưa tay duỗi thẳng và đưa qua đầu. Đến khi khuỷu tay nằm ở phía ngang tai thì trở về vị trí cũ. Mỗi lần tập đưa với số lần từ 10 - 15.
- Nâng mông khỏi giường: Người bệnh ở tư thế nằm ngửa hoàn toàn trên giường. Tay để dọc theo thân mình, chân khép lại sát nhau và gập đầu gối. Dùng sức cố gắng đưa mông lên cao lâu nhất tùy theo sức chịu đựng. Lặp lại tương tự từ 10 - 12 lần.
Vận động với các bài tập phục hồi sau đột quỵ
Tập nói phục hồi chức năng cho bệnh nhân tai biến
Theo nghiên cứu, tỷ lệ bệnh nhân sau tai biến bị mất tiếng nói lên đến 20%. Người chăm sóc cần hỗ trợ người bệnh luyện nói bằng cách đọc bảng chữ cái, đếm số… Sau đó tăng dần độ khó với việc tập đọc thoại, đoạn văn, miêu tả đồ vật…
Các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến với thiết bị phục hồi chức năng 3 in 1 new
Tập phục hồi chức năng sau đột quỵ nhất định không thể thiếu sự hỗ trợ từ các dụng cụ hỗ trợ. Các thiết bị phục hồi chức năng có thể phục vụ được những bài tập nào? Dưới đây là những hướng dẫn chi tiết.
Quay tay có kháng lực
Quay tay có tác dụng kích thích cơ, khớp tại các vị trí bả vai, cổ tay và khuỷu tay dần được cử động bình thường trở lại. Bệnh nhân sẽ áp dụng bài tập này như sau:
- Ngồi vào ghế đã điều chỉnh độ cao phù hợp với thân hình, tay nắm lấy tay cầm của thiết bị ở 2 bên tương ứng.
- Chân đặt thoải mái như bình thường hoặc có thể kết hợp đặt trên bàn đạp để đạp xe.
- Thay đổi nút kháng lực cho vừa với khả năng của người tập.
- Xoay 2 tay đều đặn theo chuyển động hình tròn liên tục. Nếu xuất hiện cơn mỏi hay đau nhức thì dừng lại.
Quay tay có kháng lực với thiết bị phục hồi chức năng
Đạp mạnh chân có kháng lực
Nếu muốn chân nhanh chóng đi lại được bình thường, bệnh nhân phục hồi chức năng tai biến mạch máu não nhất định không được bỏ qua bài tập đạp mạnh chân có kháng lực. tần suất đều đặn hỗ trợ chi dưới phục hồi độ linh hoạt.
Cách tập đạp mạnh chân có kháng lực:
- Đỡ người bệnh ngồi vào ghế tập của thiết bị phục hồi chức năng, đặt chân lên 2 bên của bàn đạp.
- Điều chỉnh kháng lực của bàn đạp xe và thử xem đã thích hợp chưa.
- Thực hiện động tác đạp xe như bình thường với cường độ hợp lý.
Kéo mạnh cơ tay
Với bài tập kéo mạnh cơ tay để phục hồi chức năng sau đột quỵ, hãy hỗ trợ người bệnh tập theo những bước sau:
- Ngồi vào ghế tập, đưa 2 tay lên nắm lấy 2 bên tay cầm của dây tập kéo cơ tay.
- Nếu bị liệt hay khó cử động 1 bên tay, dùng tay không có vấn đề kéo xuống dưới để bên tay còn lại giơ thẳng lên cao. Sau đó bên tay lành lại dần nâng dây lên để tay liệt được hạ xuống thấp.
- Cứ thế lặp lại thao tác trên liên tục đến khi đủ thời gian.
Kéo mạnh cơ tay hỗ trợ điều trị sau tai biến mạch máu não
Tập kéo giãn cổ
Nếu người bệnh xuất hiện những cơn đau tại vị trí cột sống cổ, động tác kéo giãn đốt sống cổ có tác dụng cực hiệu quả. Thể tích và khoảng cách giữa những khoang gian đốt sống sẽ được cải thiện hơn trong một khoảng thời gian. Triệu chứng nhức mỏi, đau cổ vai gáy do thay đổi thời tiết cũng được ngăn ngừa và hạn chế đáng kể.
Khi tập cần chú ý rằng, lực kéo giãn tốt nhất là nằm trong khoảng 10% thể trọng. Mỗi lần thực hiện phục hồi chức năng ở cổ dao động 15 - 20 phút.
Lưu ý cần biết khi phục hồi chức năng sau tai biến
Người chăm sóc hay bệnh nhân đang trong quá trình phục hồi chức năng sau tai biến có cần chú ý gì không? Bỏ túi ngay những kinh nghiệm dưới đây để hiệu quả điều trị được tối ưu nhất.
Thường xuyên đi thăm khám, kiểm tra sức khỏe
Người bệnh tai biến cần được đưa đi khám sức khỏe định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ điều trị. Bên cạnh đó, nếu cơ thể cảm thấy có xuất hiện những bất thường, hãy chủ động thăm khám. Sau tai biến sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh huyết áp, rối loạn nhịp tim, tiểu đường… Phát hiện sớm giúp bệnh được điều trị kịp thời, nâng cao khả năng chữa dứt điểm hoàn toàn.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ phục hồi chức năng tai biến mạch máu não
Vị trí đặt giường bệnh nhân phục hồi chức năng sau tai biến
Qua cơn nguy kịch và dần hồi phục sau đột quỵ, chủ yếu thời gian của người bệnh là nằm trên giường. Chính vì thế người chăm sóc nên lưu ý giữ cho giường luôn được sạch sẽ, đảm bảo vệ sinh. Vị trí đặt giường ở nơi thoáng mát, tiện đi lại sinh hoạt và chăm sóc. Nằm lâu có thể gây ảnh hưởng đến da, tốt nhất người bệnh nên nằm giường tre hoặc dùng đệm hơi/đệm nước.
Áp dụng các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến kiên trì
Việc thực hiện những bài tập phục hồi chức năng cho bệnh nhân tai biến không thể có hiệu quả trong ngày một ngày hai. Sự kiên trì là yếu tố tiên quyết để đạt được mục tiêu như mong muốn. Tinh thần tự giác, quyết tâm và chủ động rèn luyện được đặt lên hàng đầu. Người chăm sóc hãy luôn ở bên động viên và kịp thời hỗ trợ trong quá trình tập khi cần.
Xây dựng thực đơn dinh dưỡng đủ chất
Thực phẩm sử dụng trong chế độ ăn là vấn đề ảnh hưởng đến cả khả năng phục hồi của bệnh nhân sau tai biến mạch máu não. Thực đơn dinh dưỡng cần đảm bảo cân bằng hàm lượng giữa các chất.
Ăn uống đủ chất khi luyện tập phục hồi sau đột quỵ
Khi chế biến món ăn, người nấu phải đun thật nhừ và mềm. Vì hệ tiêu hóa của bệnh nhân chưa hoàn toàn trở lại bình thường nên nấu như vậy sẽ dễ hấp thu các chất hơn.
Thực phẩm được sử dụng nhất định phải đảm bảo vệ sinh và an toàn. Các món ăn tuyệt đối không nên dùng: đồ ăn nhanh, món chiên rán nhiều dầu mỡ, đồ uống lên men hay có chứa cồn, chứa gas…
Phục hồi chức năng sau tai biến là giai đoạn cực kì quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng lành bệnh và phòng ngừa biến chứng có thể xảy ra. Hy vọng rằng với những thông tin về phục hồi chức năng sau tai biến và các bài tập hỗ trợ hiệu quả mà Thiên Trường Sport đã tổng hợp, bạn đã có thêm cho mình kiến thức, phương pháp an toàn để giúp bệnh nhân được phục hồi hiệu quả, nhanh chóng.
Mách bạn: Phục hồi chức năng sau tai biến là giai đoạn quan trọng giúp người bệnh trở lại trạng thái bình thường. Hiện nay có rất nhiều phương pháp nhằm hỗ trợ cho người bệnh phục hồi chức năng sau tai biến trong đó có việc sử dụng thiết bị phục hồi chức năng. Hiện Thể thao thiên Trường đang cung cấp thiết bị phục hồi chức năng 3 in 1 new nhằm hỗ trợ cho người bệnh sau tai biến hồi phục lại sức khỏe thông qua các bài tập phục hồi cơ khớp, nhẹ nhàng cử động các khớp tay, khớp chân….giúp cho việc hoạt động trở nên dễ dàng và sớm hồi phục nhất.
Xem thêm: Dụng cụ tập phục hồi tay chân cho người già và tai biến tốt Nhất
Xem thêm: 10 xe đạp tập phục hồi chức năng sau tai biến tốt nhất Việt Nam
Xem thêm: Xe đạp tập vật lý trị liệu cho người bị tai biến tốt nhất năm 2020
Đọc thêm ▾
