Luật chơi bóng chuyền - Luật thi đấu chuẩn quốc tế mới nhất

Với những ai đang yêu thích và muốn tìm hiểu về bóng chuyền, nhất định cần nắm rõ luật chơi bóng chuyền. Luật chơi trong bóng chuyền không quá phức tạp nhưng vẫn đầy đủ các quy định về kỹ thuật, dụng cụ, điều kiện thi đấu, cách tính điểm... Hãy tìm hiểu và nâng cao kiến thức của mình để có thể trở thành người chơi bóng chuyền giỏi, kỹ năng tốt.

Giới thiệu về môn bóng chuyền và thể thức thi đấu

Bóng chuyền được ra đời bởi sự sáng tạo của giáo viên môn giáo dục thể chất YMCA người Mỹ tên William G.Morgan vào ngày 9/2/1895 với tên gọi ban đầu là Mintonette. Mintonette là sự kết hợp những đặc trưng nổi bật từ hai môn bóng ném và tennis, ban đầu nó cũng chỉ được xem là một môn thể thao giải trí chơi trong nhà và không có giới hạn về số lượng người tham gia. 

Vào năm 1896, trong một lần quan sát trận thể thao biểu diễn Mintonette tiến sĩ Alfred Halstead (Hoa Kỳ) đã thấy tính volleying nature của trò chơi này và đã đổi tên nó thành “volley ball”. Từ đó đến nay, bộ môn này đã trải qua một quá trình phát triển khá dài với nhiều sự thay đổi và cải tiến để hoàn thiện thông qua luật chơi bóng chuyền như hiện nay.

Bóng chuyền là một trong những môn thể thao đối kháng gồm có hai đội thi đấu với nhau. Mỗi một đội gồm có 6 thành viên tham gia thi đấu chính thức, hai đội được tách ra 2 bên sân và phân cách với nhau bởi một tấm lưới được căng ở giữa sân. 

Trong trận thi đấu, mỗi đội cố gắng ghi điểm để giành chiến thắng bằng cách đánh quả bóng chuyền qua lưới sao cho bóng chạm vào phần sân của đối phương theo đúng quy định đồng thời phải ngăn cản không để đội bạn làm điều tương tự như thế với đội mình. 

Các thể thức theo luật thi đấu bóng chuyền gồm:

- Bóng chuyền da trong nhà: Sử dụng bóng chuyền da và tổ chức thi đấu trong các nhà thi đấu. Có hai đội tham gia thi đấu, mỗi đội gồm 6 thành viên. Một trận gồm có 5 set đấu và đội nào thắng 3/5 set thì sẽ giành chiến thắng chung cuộc.

- Bóng chuyền hơi: Sử dụng loại bóng chuyền bơm hơi có trọng lượng khá nhẹ và phù hợp cho tập luyện thể thao và thi đấu ở những giải phong trào. Mỗi đội sẽ có 5 người tham gia thi đấu, có tất cả 5 set đấu và đội nào thắng 2/3 set thì giành chiến thắng chung cuộc. Bóng chuyền hơi là môn thể thao rất phù hợp với phụ nữ, những người ở độ tuổi trung niên và cao tuổi.

- Bóng chuyền bãi biển: Gồm 2 đội tham gia thi đấu và mỗi đội chỉ gồm 2 thành viên. Các trận thi đấu được tổ chức tại bãi biển với nền sân thi đấu là nền cát. Có 3 set/trận và đội chiến thắng 2/3 set sẽ là đội giành chiến thắng chung cuộc.

Một số quy định trong luật chơi bóng chuyền

Quy định về sân bóng chuyền

Sân đạt tiêu chuẩn thi đấu theo luật chơi bóng chuyền có hình chữ nhật với kích thước chiều dài là 18m và chiều rộng là 9m. Sân được chia làm hai nửa, kích thước sân bóng chuyền mỗi bên là 9m x 9m và được phân cách với nhau bởi một tấm lưới đặt ở giữa sân.

Kích thước của lưới bóng chuyền đặt giữa sân có chiều rộng là 1m, chiều cao là 2,24m đối với sân bóng chuyền nữ và 2,43m đối với sân nam.

Trên phần sân của mỗi đội sẽ có 1 vạch kẻ trắng song song với nhau và nằm cách lưới 3m. Vạch kẻ này được gọi là vạch tấn công, nó chia phần sân của mỗi đội thành 2 hàng là hàng trước và hàng sau.

Mặt sân thi đấu phải bằng phẳng, không được lồi lõm hay gồ ghề. Nó có thể là sàn cứng, sàn gỗ hoặc có thể được trải thảm PVC chuyên biệt dùng trong thể thao.

>>> Kích thước sân bóng chuyền bãi biển

Quy định về quả bóng chuyền

Quy định luật thi đấu bóng chuyền của Liên đoàn bóng chuyền quốc tế (FIVB) về quả bóng chuyền thi đấu tiêu chuẩn như sau:

- Chất liệu: Được làm bằng da hoặc da nhân tạo với khí nén ở bên trong.

- Chu vi bóng: 65cm - 67cm.

- Trọng lượng bóng: 260 gram - 280 gram.

- Áp lực bên trong bóng: 3 - 3,25 N/cm².

Quy định về cách chơi bóng chuyền

Trước khi bắt đầu trận đấu trọng tài sẽ là người quyết định đội nào được quyền giao bóng trước bằng cách tung đồng xu. Sau khi bóng được đưa vào sân, hai đội sẽ cố gắng tập trung để đánh bóng sang phần sân của đối thủ. Mỗi đội có tối đa 3 lần đánh bóng, nếu bóng chạm xuống sàn hay một trong hai đội phạm lỗi thì pha bóng sẽ kết thúc. Đội mắc lỗi sẽ bị mất điểm cho đội đối phương.

Một trận thi đấu bóng chuyền thường có từ 3 - 5 hiệp (set) đấu. Trong mỗi hiệp đấu đội giành được 25 điểm sẽ là đội chiến thắng và set đấu đó kết thúc, riêng với hiệp đấu cuối cùng thì đội chiến thắng là đội có được 15 điểm. Đội nào chiến thắng nhiều hiệp đấu hơn thì đội đó sẽ giành chiến thắng chung cuộc trong trận đấu.

Các vị trí người chơi tham gia bóng chuyền

Một đội bóng chuyền sẽ 6 người chơi tham gia vào 5 vị trí khác nhau bao gồm:

- Chuyền 2: Là người chơi ở vị trí thứ 2 và giữ vai trò là người chạm bóng thứ 2 rồi sau đó chuyền bóng đến đúng vị trí của các tay đập khác để ghi điểm. Tay chuyền 2 có nhiệm vụ điều tiết để đảm bảo sự phối hợp nhịp nhàng và ăn khớp với nhau của tất cả các thành viên trong đội. Đây phải là người có kinh nghiệm, nhanh nhẹn và có thể di chuyển khắp mặt sân với tốc độ nhanh.

- Libero (chuyên gia phòng thủ): Đây là một vị trí đặc biệt trong đội hình bóng chuyền và mỗi đội chỉ có duy nhất một libero, người này cũng mặc trang phục thi đấu khác màu hoàn toàn so với các thành viên khác trong đội. Nhiệm vụ của libero là đỡ bóng đầu tiên và luôn sẵn sàng cứu bóng cho toàn đội, người ở vị trí này chỉ được phép phòng thủ và tuyệt đối không được tham gia tấn công.

- Middle blockers (tay đập giữa): Làm nhiệm vụ tham gia thực hiện những đợt tấn công bất ngờ khi ở gần chuyền 2. Bên cạnh đó, tay đập giữa cũng giữ vai trò phòng thủ giúp ngăn chặn những pha tấn công từ đối thủ đồng thời hình thành ra một hàng chắn kép tại vị trí biên.

- Outside hitters (chủ công): Hay còn có tên gọi khác là tay đập vùng ngoài. Đây là tay đập chính của đội bóng chuyền, gần như tất cả bóng từ chuyền 2 đều được chuyển đến người ở vị trí này. Trong một đội bóng chuyền thường sẽ có 2 người nắm giữ vị trí outside hitters.

- Opposite hitters (tay đập đối diện): Người giữ vị trí này sẽ làm nhiệm vụ phòng thủ ở ngay khu vực lưới và giữ vai trò như chuyền 2 phụ. Opposite hitters giúp tạo ra một hàng rào chắn để ngăn chặn những pha dứt điểm từ các tay đập ngoài. 

Các quy tắc trong khi thi đấu bóng chuyền

- Trong quá trình thi đấu bóng chuyền mỗi đội chỉ có tối đa 6 người chơi tham gia gồm 3 người ở hàng trước và 3 người ở hàng sau.

- Mỗi người chơi trên sân không được phép đánh bóng hai lần liên tiếp nhau. Nếu chạm vào bóng khi đang nhảy chắn bóng thì không được coi là một lần đánh bóng.

- Điểm được tính dựa theo mỗi lần giao bóng, đội chiến thắng trong pha bóng đó sẽ ghi điểm.

- Đội nào đánh bóng, phát bóng ra ngoài hoặc đánh vào lưới thì đội đối phương thì sẽ cộng điểm cho đội đối thủ.

- Nếu bóng chạm vào anten, rơi trên khán đài, chạm vào trần nhà, chạm vào phần sàn nằm ngoài sân, chạm vào cột của trọng tài thì được xác định là bóng ở ngoài sân.

- Khi bóng rơi xuống và chạm vào đường ranh giới thì được tính là bóng ở trong sân.

- Vận động viên bóng chuyền có thể sử dụng bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể để chạm vào bóng nhưng tuyệt đối không được phép bắt, giữ hay ném bóng.

- Sau khi thực hiện giao bóng xong thì những người ở vị trí tiền đạo có thể thay đổi vị trí trên lưới.

- Đối thủ không được phép chặn hay tấn công đối với những quả giao bóng từ bên trong vạch 3m (đường 10 foot).

Các lỗi thường xuất hiện khi thi đấu bóng chuyền

Người chơi thường rất hay mắc phải các lỗi sau được quy định trong luật chơi bóng chuyền:

- Thường giẫm lên hoặc bước qua vạch phát bóng khi thực hiện giao bóng.

- Một bộ phận nào đó của cơ thể chạm vào lưới khi đang chơi bóng.

- Giao bóng không qua lưới hoặc giao bóng ra bên ngoài.

- Mắc phải một số lỗi khi chuyền bóng, đỡ bóng hay đập bóng như chạm bóng hai lần, giữ bóng, ôm bóng, ném bóng…

- Trong lúc nhảy chặn bóng hay ngăn cản đối phương đánh bóng chúng ta vô tình vươn tay qua lưới hoặc nhảy qua lưới sang phần sân của đội bạn.

- Một bộ phận bất kỳ nào đó của cơ thể vượt qua vạch phân cách giữa sân. Tuy nhiên, chỉ khi toàn bộ bàn chân hoặc toàn bộ bàn tay vượt qua đường phân cách đó thì mới bị tính là phạm lỗi.

- Thực hiện phát bóng không theo đúng thứ tự hoặc không theo vòng quay.

- Người chơi ở hàng sau chặn khiến hướng bóng của đối thủ bị chệch trong khi tại thời điểm tiếp xúc người chơi hàng sau đó đang ở gần lưới và có một phần cơ thể của họ nằm ở phía trên lưới. 

- Cầu thủ ở hàng sau tấn công bóng ở khu vực phía trong vạch 3m khi bóng đang ở ngay trên lưới tại thời điểm tiếp xúc. Đây được xem là pha tấn công sai luật.

Bóng chuyền là một trong những môn thể thao đòi hỏi sự tập trung và sự đồng đội cao. Bạn cần biết về các dụng cụ thể dục cần thiết và hiểu rõ luật chơi bóng chuyền. Mong rằng bạn sẽ nắm được luật chơi và sớm trở thành một cầu thủ bóng chuyền giỏi, giành được nhiều chiến thắng.

Đọc thêm ▾

Rút gọn ▴