Bóng rổ là một trong những môn thể thao phổ biến nhất trên thế giới, bạn cần nắm rõ luật chơi bóng rổ mới có thể tiến xa hơn với nó. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về những quy định cơ bản của luật chơi bóng rổ.
1. Luật về đội thi đấu
-
Mỗi đội bóng rổ thi đấu bắt buộc phải có tối thiểu đủ 5 cầu thủ để có thể bắt đầu trận đấu, có tối đa 12 cầu thủ, bao gồm cả cầu thủ chính thức và cầu thủ dự bị.
-
Trong trận đấu, mỗi đội có 5 cầu thủ trên sân cùng một lúc.
-
Mỗi đội bóng rổ có quyền thay người không giới hạn trong suốt trận đấu.
-
Thay người chỉ được thực hiện khi trận đấu tạm dừng, ví dụ như khi bóng chết hoặc khi có thời gian hội ý.
-
Các cầu thủ trên sân được phân chia thành các vị trí như hậu vệ (guard), tiên phong (forward), và trung phong (center). Mỗi vị trí này có nhiệm vụ và trách nhiệm cụ thể trong chiến thuật thi đấu của đội.
-
Mỗi đội bóng có một đội trưởng, người có trách nhiệm đại diện cho đội trong các cuộc thảo luận với trọng tài và thực hiện các quyết định chiến thuật.
Trong trận đấu, mỗi đội có 5 cầu thủ trên sân cùng một lúc
2. Luật về thời gian thi đấu
Luật về thời gian thi đấu trong bóng rổ được quy định chi tiết để đảm bảo tính công bằng và tổ chức của trận đấu.
-
Thời gian thi đấu chính thức:
- FIBA (Liên đoàn Bóng rổ Quốc tế): Trận đấu chính thức được chia thành 4 hiệp, mỗi hiệp kéo dài 10 phút.
- NBA (Giải Bóng rổ Nhà nghề Mỹ): Trận đấu chính thức được chia thành 4 hiệp, mỗi hiệp kéo dài 12 phút.
-
Thời gian nghỉ giữa các hiệp:
Giữa hiệp 1 và hiệp 2, hiệp 3 và hiệp 4, thời gian nghỉ là 2 phút, giữa hiệp 2 và hiệp 3 (nghỉ giữa trận), thời gian nghỉ là 15 phút (theo FIBA) hoặc 15-20 phút (theo NBA).
-
Thời gian bù giờ (Overtime):
- Nếu trận đấu kết thúc với tỷ số hòa sau 4 hiệp chính thức, sẽ có hiệp phụ. Mỗi hiệp phụ kéo dài 5 phút.
- Số hiệp phụ không giới hạn, trận đấu tiếp tục diễn ra cho đến khi có đội thắng.
Thời gian thi đấu chính thức mỗi hiệp bóng rổ từ 10 - 12 phút
-
Thời gian hội ý (Timeout):
Mỗi đội bóng có quyền yêu cầu thời gian hội ý trong trận đấu.
- FIBA: Mỗi đội có 2 thời gian hội ý trong hiệp 1, 3 thời gian hội ý trong hiệp 2, và 1 thời gian hội ý trong mỗi hiệp phụ, mỗi lần kéo dài 1 phút.
- NBA: Mỗi đội có 7 thời gian hội ý trong toàn bộ trận đấu, mỗi lần kéo dài 75 giây, và 2 thời gian hội ý trong mỗi hiệp phụ.
-
Thời gian điều chỉnh bóng:
- Mỗi đội có 24 giây để thực hiện cú ném rổ sau khi giành quyền kiểm soát bóng.
- Khi đội tấn công lấy lại bóng từ phía đối phương hoặc sau cú ném rổ không thành công và chạm vào vành rổ, đồng hồ sẽ được đặt lại 14 giây.
-
Thời gian dừng trận đấu:
Trận đấu sẽ dừng khi bóng chết (bóng ra ngoài sân, có lỗi vi phạm, hoặc khi trọng tài thổi còi).
Những quy định này giúp đảm bảo trận đấu diễn ra trôi chảy và công bằng, đồng thời tạo điều kiện cho các chiến thuật và chiến lược của các đội bóng.
3. Luật về tình trạng bóng
Tình trạng bóng trong môn bóng rổ:
-
Bóng sống là trạng thái bóng có thể di chuyển trên sân và được chơi bởi các cầu thủ. Bóng sống bắt đầu khi:
- Bóng được tung lên bởi trọng tài để bắt đầu trận đấu hoặc sau khi ghi điểm.
- Bóng được ném vào rổ và không chạm vào rổ hoặc vành rổ.
- Bóng được trao cho một cầu thủ sau khi một quả ném phạt vừa được thực hiện.
-
Bóng chết là trạng thái bóng không thể di chuyển trên sân và trận đấu tạm dừng. Bóng chết xảy ra khi:
- Bóng được ném vào rổ và đi qua rổ.
- Một quả ném phạt được thực hiện và bóng chạm vào rổ hoặc vành rổ.
- Trọng tài thổi còi để ra hiệu cho một lỗi vi phạm hoặc để thông báo tạm dừng trận đấu.
Bóng sống là trạng thái bóng có thể di chuyển trên sân và được chơi bởi các cầu thủ
3.1. Luật dẫn bóng rổ
Dẫn bóng là khi một cầu thủ đang kiểm soát quả bóng bằng cách dùng tay đập bóng xuống sàn và bóng bật trở lại tay.
-
Cầu thủ bóng rổ chỉ được phép dẫn bóng bằng một tay.
-
Quả bóng rổ phải nảy liên tục trên mặt sân khi được dẫn.
-
Các vi phạm liên quan đến dẫn bóng:
- Double Dribble (Dẫn bóng hai lần): Cầu thủ dẫn bóng, dừng lại, và sau đó tiếp tục dẫn bóng lại.
- Carrying (Lỗi cầm bóng): Cầu thủ đặt tay dưới bóng và xoay bóng trong khi dẫn.
- Traveling (Lỗi bước đi): Cầu thủ di chuyển mà không dẫn bóng hoặc đi quá hai bước sau khi dừng lại.
- Dẫn bóng bằng hai tay cùng lúc.
- Đánh bóng bằng nắm đấm.
- Dùng cánh tay để ôm bóng.
Vi phạm luật dẫn bóng sẽ dẫn đến lỗi vi phạm và đội bóng đối phương được hưởng quả ném phạt hoặc quyền kiểm soát bóng.
3.2. Luật chạy bước
Lỗi chạy bước là khi một cầu thủ di chuyển một hoặc cả hai chân bất hợp pháp trong khi đang giữ bóng sống.
-
Các tình huống dẫn đến lỗi chạy bước:
- Nếu cầu thủ bắt bóng khi cả hai chân đều chạm sàn, cầu thủ có thể chọn một trong hai chân làm trụ. Chân trụ không được di chuyển trước khi cầu thủ bắt đầu dẫn bóng hoặc ném rổ.
- Nếu cầu thủ bắt bóng khi một chân chạm sàn, chân này trở thành chân trụ. Cầu thủ phải dẫn bóng hoặc ném rổ trước khi chân trụ rời khỏi sàn.
- Nếu cầu thủ đang di chuyển hoặc đã nhảy lên và nhận bóng, cầu thủ phải dừng lại với một bước duy nhất trước khi ném hoặc dẫn bóng. Nếu cầu thủ đặt cả hai chân xuống cùng lúc sau khi nhận bóng, một trong hai chân có thể được chọn làm chân trụ.
- Nếu cầu thủ nhận bóng trong khi đang chạy, cầu thủ có thể thực hiện hai bước trước khi phải dẫn bóng hoặc ném rổ.
Cầu thủ nhận bóng trong khi đang chạy
-
Các vi phạm chạy bước phổ biến:
- Di chuyển chân trụ: Cầu thủ di chuyển chân trụ trước khi bắt đầu dẫn bóng.
- Bước quá hai bước: Cầu thủ thực hiện hơn hai bước chân mà không dẫn bóng sau khi đã dừng lại.
- Bước nhảy (Jump Stop): Cầu thủ nhảy lên và tiếp đất với cả hai chân cùng lúc và sau đó di chuyển một trong hai chân trước khi dẫn bóng hoặc ném rổ.
Hậu quả của lỗi chạy bước là đội phạm lỗi mất quyền kiểm soát bóng và đối phương sẽ được hưởng quyền phát bóng từ biên.
3.3. Luật 3 giây trong bóng rổ
Luật 3 giây áp dụng cho một cầu thủ tấn công khi anh ta đứng trong khu vực hình thang (hay còn gọi là khu vực phạt) của đội đối phương mà không đang dẫn bóng hoặc ném rổ.
Khu vực 3 giây: Khu vực này được xác định bởi đường biên ngang dưới rổ, hai đường thẳng song song kéo dài từ vạch ném phạt đến vạch cuối sân và đường vạch ném phạt. Một cầu thủ tấn công không được phép đứng trong khu vực 3 giây quá 3 giây liên tục khi đội của mình đang kiểm soát bóng sống trong phần sân đối phương.
Thời gian bắt đầu được tính khi cầu thủ tấn công đứng trong khu vực 3 giây và đội của anh ta kiểm soát bóng trong phần sân tấn công.
Khu vực 3 giây trên sân bóng rổ
-
Thời gian dừng lại khi:
- Cầu thủ rời khỏi khu vực 3 giây.
- Một cú ném rổ được thực hiện trước khi hết 3 giấy.
- Đội phòng ngự giành quyền kiểm soát bóng.
- Bóng trở thành bóng chết (ví dụ như trọng tài thổi còi).
- Cầu thủ đứng trong khu vực 3 giây đó nhận bóng và bắt đầu hành động dẫn bóng hoặc ném rổ.
-
Vi phạm luật 3 giây: Nếu một cầu thủ tấn công đứng trong khu vực 3 giây quá 3 giây liên tục mà không dẫn bóng hoặc ném rổ, trọng tài sẽ thổi phạt vi phạm.
-
Hậu quả của vi phạm luật 3 giây là đội phạm lỗi mất quyền kiểm soát bóng và đội đối phương sẽ được phát bóng từ biên ở vị trí gần nơi vi phạm.
-
Luật 3 giây phòng ngự: Trong một số giải đấu như NBA, còn có quy định về lỗi 3 giây phòng ngự, áp dụng cho cầu thủ phòng ngự đứng trong khu vực 3 giây mà không trực tiếp phòng ngự đối thủ.
3.4. Luật 5 giây trong bóng rổ
Luật 5 giây trong bóng rổ áp dụng cho các tình huống cụ thể khi cầu thủ đang kiểm soát bóng và chịu áp lực từ đối thủ, hoặc khi phát bóng từ biên.
-
Các tình huống áp dụng luật 5 giây:
- Khi cầu thủ bị kèm chặt:
Quy định: Khi một cầu thủ giữ bóng mà bị kèm chặt bởi một cầu thủ phòng ngự trong vòng 1 mét (3 feet), cầu thủ đó phải chuyền, dẫn bóng, hoặc ném rổ trong vòng 5 giây.
Nếu không thực hiện được trong thời gian này, trọng tài sẽ thổi phạt vi phạm và đối phương sẽ được giành quyền kiểm soát bóng.
- Khi phát bóng từ biên:
Quy định: Khi một đội được quyền phát bóng từ biên (sau khi có một pha ghi điểm, một lỗi, hoặc một vi phạm), cầu thủ phát bóng phải chuyền bóng vào sân trong vòng 5 giây ngay sau khi nhận bóng từ trọng tài.
Nếu không thực hiện được trong thời gian này, đối phương sẽ được giành quyền kiểm soát bóng từ vị trí phát bóng đó.
- Khi ném phạt:
Quy định: Cầu thủ thực hiện ném phạt phải ném bóng vào rổ trong vòng 5 giây kể từ khi nhận bóng từ trọng tài.
Nếu không thực hiện được trong thời gian này, đội đối phương sẽ được hưởng quyền kiểm soát bóng.
Khi cầu thủ bị kèm chặt sẽ áp dụng luật 5 giây
-
Cách tính thời gian cho luật 5 giây:
- Thời gian bắt đầu khi cầu thủ có quyền kiểm soát bóng hoặc sau khi nhận bóng từ trọng tài.
- Thời gian kết thúc khi bóng rời khỏi tay cầu thủ trong một tình huống chuyền, ném rổ, hoặc dẫn bóng (trong trường hợp bị kèm chặt) hoặc bóng được chuyền vào sân (trong trường hợp phát bóng từ biên).
3.5. Luật 8 giây trong bóng rổ
Luật 8 giây áp dụng cho đội tấn công khi họ có quyền kiểm soát bóng trong phần sân nhà của mình.
-
Đội tấn công phải đưa bóng qua vạch giữa sân vào phần sân tấn công trong vòng 8 giây kể từ khi họ có quyền kiểm soát bóng. Điều này có nghĩa là đội phải chuyển bóng từ phần sân nhà của mình sang phần sân đối phương trong thời gian quy định.
-
Bắt đầu tính thời gian: Thời gian 8 giây bắt đầu kể từ khi một cầu thủ của đội tấn công kiểm soát bóng sống trong phần sân nhà (ví dụ: sau một pha phát bóng từ biên, sau khi giành được quyền kiểm soát bóng từ đối phương, hoặc sau một pha rebound phòng ngự).
-
Kết thúc tính thời gian: Thời gian kết thúc khi bóng và cả hai chân của cầu thủ mang bóng đều vượt qua vạch giữa sân và vào phần sân tấn công.
-
Hậu quả của vi phạm luật 8 giây là đội đối phương sẽ được hưởng quyền kiểm soát bóng từ biên tại vị trí gần vạch giữa sân nơi vi phạm xảy ra.
-
Mục đích của luật 8 giây: Luật 8 giây giúp đẩy nhanh nhịp độ trận đấu, đảm bảo rằng đội tấn công không kéo dài thời gian giữ bóng trong phần sân nhà và thúc đẩy lối chơi tấn công nhanh và linh hoạt hơn.
Luật 8 giây trong bóng rổ áp dụng cho đội tấn công
3.6. Luật 24 giây trong bóng rổ
Luật 24 giây (còn gọi là "shot clock") yêu cầu đội tấn công phải thực hiện một cú ném rổ trong vòng 24 giây kể từ khi họ đoạt được quyền kiểm soát bóng sống. Mục đích là đảm bảo rằng trận đấu luôn diễn ra nhanh chóng và liên tục, từ đó tăng tính hấp dẫn của trận đấu.
-
Thời gian 24 giây bắt đầu khi một cầu thủ của đội tấn công kiểm soát bóng sống sau khi phát bóng, bắt bóng từ đối phương, hoặc sau một pha phản công phòng ngự.
-
Đội tấn công phải thực hiện một cú ném rổ trong vòng 24 giây. Nếu bóng chạm vào vành rổ hoặc vào rổ, đồng hồ 24 giây sẽ được đặt lại.
-
Nếu cú ném rổ không chạm vào vành rổ và đội tấn công giành lại quyền kiểm soát bóng, thời gian 24 giây sẽ không được đặt lại và đội phải ném rổ trong khoảng thời gian còn lại.
-
Các tình huống đặc biệt với luật 24 giây:
- Nếu đội phòng ngự phạm lỗi hoặc bóng ra ngoài biên do đội phòng ngự, đồng hồ 24 giây sẽ được đặt lại và đội tấn công sẽ có lại toàn bộ 24 giây.
- Nếu bóng chạm vào vành rổ và đội tấn công giành lại quyền kiểm soát bóng, đồng hồ 24 giây sẽ được đặt lại.
- Nếu cú ném rổ không chạm vào vành rổ và đội tấn công giành lại quyền kiểm soát bóng, đồng hồ 24 giây không được đặt lại và đội tấn công phải tiếp tục ném rổ trong khoảng thời gian còn lại.
- Nếu đội phòng ngự phạm lỗi mà không gây gián đoạn đáng kể, đồng hồ 24 giây sẽ không được đặt lại.
-
Hậu quả của vi phạm luật 24 giây là trọng tài sẽ thổi phạt vi phạm và đội phòng ngự sẽ được hưởng quyền kiểm soát bóng.
Đội tấn công phải thực hiện một cú ném rổ trong vòng 24 giây
3.7. Luật bóng trở lại sân
Luật bóng trở lại sân ngăn không cho đội tấn công đưa bóng từ phần sân tấn công trở lại phần sân phòng ngự sau khi bóng đã vượt qua vạch giữa sân.
-
Quy định: Đội tấn công phải đưa bóng qua vạch giữa sân trong vòng 8 giây và giữ bóng trong phần sân tấn công.
-
Một vi phạm xảy ra nếu đội tấn công, sau khi đã đưa bóng qua vạch giữa sân, để bóng hoặc bất kỳ cầu thủ nào của đội tấn công chạm vào bóng khi bóng trở lại phần sân phòng ngự.
-
Điều này xảy ra khi cầu thủ của đội tấn công chạm vào bóng trong phần sân phòng ngự hoặc bóng được chuyền hoặc đập vào phần sân phòng ngự mà không có sự can thiệp của đối phương.
-
Ngoại lệ: Nếu đội phòng ngự chạm vào bóng và làm cho bóng trở lại phần sân phòng ngự, đội tấn công có quyền giành lại quyền kiểm soát bóng mà không bị phạt vi phạm.
-
Nếu đội tấn công vi phạm luật bóng trở lại sân, trọng tài sẽ thổi phạt vi phạm và đội phòng ngự sẽ được hưởng quyền kiểm soát bóng từ biên tại vị trí gần vạch giữa sân nơi lỗi vi phạm xảy ra.
-
Luật bóng trở lại sân nhằm đảm bảo trận đấu diễn ra nhanh chóng, ngăn cấm không để đội tấn công cố ý làm chậm nhịp độ trận đấu bằng cách đưa bóng trở lại phần sân phòng ngự sau khi đã vượt qua vạch giữa sân.
Đội tấn công phải giữ bóng trong phần sân tấn công sau khi đưa bóng qua vạch giữa sân
3.8. Luật can thiệp vào bóng
Luật can thiệp vào bóng và luật cản phá trái phép áp dụng khi cầu thủ phòng ngự hoặc tấn công can thiệp vào quá trình bóng đang rơi xuống hoặc đang trên vành rổ theo cách không hợp lệ.
-
Vi phạm luật can thiệp vào bóng:
Khi bóng đang trong quá trình rơi xuống hướng vào rổ sau một cú ném rổ từ sân, một cú ném phạt, hoặc một cú đập bóng và:
- Cầu thủ vi phạm chạm vào bóng khi nó đang ở phía trên mức vành rổ và đang trong quá trình rơi xuống.
- Cầu thủ vi phạm chạm vào bóng khi nó đang chạm vào bảng rổ và có khả năng vào rổ.
- Cầu thủ vi phạm chạm vào bóng khi bóng đang trong vòng rổ.
-
Vi phạm luật cản phá trái phép:
Khi bóng đang trên vành rổ hoặc trong rổ và:
- Cầu thủ vi phạm chạm vào bóng hoặc vành rổ khi bóng đang ở trên vành rổ hoặc trong rổ.
- Cầu thủ vi phạm chạm vào lưới hoặc vành rổ khi bóng đang chạm vào vành rổ hoặc trong rổ.
- Cầu thủ vi phạm chọc tay vào trong rổ từ dưới lên khi bóng đang ở trong rổ.
-
Hậu quả của vi phạm:
- Nếu cầu thủ phòng ngự vi phạm can thiệp vào bóng, điểm sẽ được tính cho đội tấn công theo giá trị của cú ném rổ (2 hoặc 3 điểm).
- Nếu cầu thủ phòng ngự vi phạm cản phá trái phép khi bóng đang trong rổ hoặc trên vành rổ, điểm sẽ được tính cho đội tấn công.
- Nếu cầu thủ tấn công vi phạm can thiệp vào bóng, bóng sẽ được trao quyền kiểm soát cho đội phòng ngự.
- Nếu cầu thủ tấn công vi phạm cản phá trái phép khi bóng đang trên vành rổ hoặc trong rổ, bóng sẽ được trao quyền kiểm soát cho đội phòng ngự.
Luật can thiệp vào bóng và cản phá trái phép đảm bảo rằng quá trình ghi điểm được diễn ra một cách công bằng và không bị can thiệp bất hợp pháp từ bất kỳ cầu thủ nào.
Nếu cầu thủ vi phạm cản phá trái phép khi bóng đang trong rổ hoặc trên vành rổ sẽ mắc lỗi can thiệp bóng
4. Thông tin về luật chơi bóng rổ cơ bản
4.1.Cách tính điểm
Trong thi đấu bóng rổ, các đội sẽ được tính điểm khi bóng sống lọt vào trong rổ từ phía trên, bóng nằm ở trong vành rổ hoặc nằm dưới vành rổ.
Cách tính điểm cụ thể như sau.
- Thực hiện cú ném phạt trúng rổ được tính 1 điểm.
- Ném bóng trúng rổ từ trong vòng tròn 6,25m thì được tính 2 điểm.
- Thành công ném bóng vào rổ khi ở khu vực bên ngoài vòng tròn 6,25m được cộng thêm 3 điểm.
- Nếu vô tình ném bóng vào trúng rổ của đội nhà thì sẽ cộng 2 điểm cho đội đối thủ.
4.2. Nhảy tranh bóng
Khi trọng tài tiến hành tung bóng lên cao theo phương thẳng đứng ở giữa hai đội thì lúc này việc tranh bóng sẽ được diễn ra. Khi bóng đạt độ cao tối đa thì nó có thể được chạm vào bởi 1 hoặc 2 người chơi.
Trong quá trình thi đấu, các cầu thủ có thể thực hiện nhảy tranh bóng trong các trường hợp sau.
- Khi trọng tài ra hiệu để bắt đầu hiệp thi đấu mới.
- Bóng bị mắc kẹt lại tại bảng rổ.
- Khi cả hai đội đều đồng thời phạm lỗi.
- Khi trọng tài có những quyết định không đồng nhất với nhau.
- Khi các cầu thủ của cả hai đội đều giữ chặt bóng nhưng không có bên nào giành được nó hoàn toàn.
Nhảy tranh bóng sẽ bị coi là phạm luật trong những tình huống dưới đây:
- Bóng đã được chạm qua hai lần bởi người chơi khi nhảy tranh bóng.
- Giẫm vào vạch ở dưới chân khi thực hiện nhảy tranh bóng.
- Các cầu thủ có những hành động thô bạo và thiếu tôn trọng đối phương trong quá trình thực hiện tranh bóng.
- Khi bóng chưa đạt đến điểm cao nhất thì cầu thủ đã chạm tay vào nó.
4.3. Ném biên
Trong trường hợp bóng ở ngoài sân và vượt qua vạch biên thì được thực hiện ném biên. Vị trí ném biên sẽ ở ngay gần nơi phạm luật và không bao giờ được phép ném biên ở phía sau bảng rổ.
4.4. Ném phạt
Trong luật chơi bóng rổ, khi cầu thủ phạm lỗi với người chơi của đội bạn thì đội kia sẽ được hưởng một quả ném phạt. Người thực hiện cú ném phạt này chính là cầu thủ bị đối phương phạm lỗi, chỉ được phép thay người người thực hiện ném phạt trong trường hợp cầu thủ đó bị chấn thương nặng phải rời sân thi đấu. Lúc này, người vào thay thế sẽ là người ném phạt, nếu không tìm được người thay hoặc hết lượt thì đội trưởng sẽ là người thực hiện ném phạt hoặc chỉ định người ném phạt.
Khi thực hiện ném phạt cần tuân theo một số quy định như sau.
- Phải đứng đúng vị trí ở ngay giữa vòng tròn, phía sau vạch ném phạt.
- Quả ném phạt sẽ phải được thực hiện trong vòng chỉ giây kể từ khi người ném phạt nhận được bóng từ trọng tài.
- Có thể áp dụng mọi kỹ thuật để ném phạt.
4.5. Luật phòng thủ
Nếu bóng đã ở trong rổ thì các cầu thủ phòng thủ không được phép chạm vào bóng hoặc chạm vào rổ nữa. Chỉ được chạm vào bóng và thực hiện phá bóng khi bóng chưa chạm vào bảng hay vành rổ.
Khi bóng ở phía trên và đang rơi xuống hoặc ở ngang vòng rổ thì tuyệt đối không được can thiệp hay cản trở nó.
Các cầu thủ phòng thủ không được chạm vào rổ hay chạm vào bảng khi bóng đã được ném và chạm đến vòng rổ.
4.6. Luật xử thua đội bóng
Trọng tài được phép xử thua một đội bóng trong những trường hợp sau.
- 15 phút sau khi trận đấu được diễn ra mà một đội vẫn không có đủ 5 cầu thủ tham gia thi đấu trực tiếp trên sân.
- Đội bóng có những hành động phi thể thao, gây cản trở và làm ảnh hưởng đến trận đấu.
- Lỗi phản ứng và có thái độ không tốt trước những quyết định trọng tài đưa ra.
- Không vào sân thi đấu khi trận bóng đã được bắt đầu.
- Một đội bóng có ít hơn 2 người so với đội còn lại thì cũng bị xử thua.
4.7. Thay người
- Mỗi đội có thể thay 1 hoặc nhiều cầu thủ trong một lần thay người.
- Quá trình thay người sẽ được bắt đầu khi đồng hồ thi đấu ngừng hoạt động, bóng sẽ ở trong tình trạng bóng chết. Lúc này, hiệp đấu cũng tạm thời dừng lại.
- Cầu thủ được hưởng quả ném phạt bị chấn thương nặng sẽ phải thay bằng người khác. Khi cầu thủ vi phạm lỗi lớn hoặc bị truất quyền không được tiếp tục tham gia đấu thì cũng được thay thế.
5. Luật về cách tính điểm
Luật tính điểm giúp xác định kết quả của trận đấu một cách rõ ràng và công bằng, khuyến khích các cầu thủ thực hiện các cú ném rổ và ném phạt chính xác và tạo ra các chiến thuật tấn công và phòng ngự đa dạng.
5.1. Cách tính điểm cho cú ném thường
-
Trong luật bóng rổ, cú ném thường (hay còn gọi là cú ném hai điểm) được tính 2 điểm nếu thành công.
-
Cú ném thường được thực hiện khi cầu thủ ném bóng từ bên trong khu vực hai điểm, bao gồm các khu vực:
- Vùng bán nguyệt (khu vực hình bán nguyệt dưới rổ đối phương)
- Khu vực hai điểm (khu vực giữa vạch biên và vạch ba điểm)
Cú ném thường được tính 2 điểm nếu thành công
5.2. Cách tính điểm bóng rổ với cú ném phạt
-
Trong luật bóng rổ, cú ném phạt được tính 1 điểm nếu thực hiện thành công.
-
Cú ném phạt được thực hiện khi một cầu thủ đối phương phạm lỗi trong khi cố gắng ghi điểm hoặc bị phạm lỗi kỹ thuật.
-
Quy trình thực hiện cú ném phạt:
- Cầu thủ được hưởng ném phạt đứng sau vạch ném phạt, cách rổ khoảng cách 4,6 mét.
- Cầu thủ phải dẫm một chân lên vạch ném phạt trong khi ném bóng.
- Bóng phải được ném bằng một tay và đi qua rổ từ trên xuống để được tính điểm.
Cú ném phạt được tính 1 điểm nếu thành công
5.3. Cách tính điểm cho cú ném xa
-
Trong luật bóng rổ, cú ném xa (hay còn gọi là cú ném ba điểm) được tính 3 điểm nếu thực hiện thành công.
-
Cú ném xa được thực hiện khi cầu thủ ném bóng từ bên ngoài khu vực ba điểm, là vòng cung hình tròn nằm cách rổ 6,75 mét (FIBA) hoặc 7,25 mét (NBA).
-
Cầu thủ phải có ít nhất một phần của bàn chân chạm vào vạch ba điểm hoặc bên ngoài vạch ba điểm tại thời điểm bóng rời khỏi tay.
-
Nếu bóng chạm vào vạch ba điểm hoặc bên trong vạch ba điểm rồi mới đi vào rổ, cú ném đó chỉ được tính 2 điểm (ném thường).
-
Bóng phải đi qua rổ từ trên xuống và nằm trong lòng rổ mới được tính điểm.
-
Nếu bóng chỉ chạm vào vành rổ hoặc nảy ra bên ngoài rổ thì không được tính điểm.
Cú ném xa trong luật bóng rổ
6. Bắt lỗi trong luật chơi bóng rổ
Việc bắt lỗi vi phạm luật bóng rổ là rất quan trọng để giữ cho trận đấu diễn ra suôn sẻ và đảm bảo kết quả chính xác, công bằng. Dưới đây là một số lỗi vi phạm phổ biến trong bóng rổ:
6.1. Lỗi va chạm
-
Lỗi va chạm là một lỗi vi phạm phổ biến trong luật bóng rổ xảy ra khi hai cầu thủ va chạm vào nhau trong quá trình tranh chấp bóng hoặc di chuyển trên sân.
-
Việc xác định lỗi va chạm có thể khá phức tạp vì phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:
- Mức độ va chạm: Va chạm nhẹ có thể không bị coi là lỗi, trong khi va chạm mạnh có thể dẫn đến lỗi.
- Chủ ý của cầu thủ: Nếu một cầu thủ cố ý va chạm vào cầu thủ bên đối phương, họ có nhiều khả năng bị thổi phạt lỗi hơn.
- Vị trí va chạm: Va chạm xảy ra trong khu vực tranh chấp bóng rổ (gần rổ) có thể dễ dẫn đến lỗi hơn so với va chạm xảy ra ở khu vực khác trên sân.
- Kết quả của va chạm: Nếu va chạm dẫn đến cầu thủ ngã hoặc bị thương, lỗi va chạm có thể bị thổi phạt.
Quyết định thổi lỗi va chạm thuộc về trọng tài. Trọng tài sẽ xem xét tất cả các yếu tố trên để đưa ra quyết định chính xác và công bằng.
Lỗi va chạm là một lỗi vi phạm phổ biến trong bóng rổ
6.2. Lỗi phản tinh thần thể thao
Lỗi phản tinh thần thể thao là một lỗi vi phạm nghiêm trọng trong luật bóng rổ xảy ra khi cầu thủ có hành vi cố ý gây tổn hại hoặc nguy hiểm cho đối phương bên ngoài mục đích thi đấu bình thường.
Lỗi này thường xuất hiện trong những tình huống như:
-
Cầu thủ cố ý đánh, đấm, hoặc dùng cùi chỏ huých vào đối phương.
-
Cầu thủ cố ý đẩy, kéo, hoặc tóm đối phương ngã.
-
Cầu thủ sử dụng những lời lẽ xúc phạm, khiêu khích đối phương.
-
Cầu thủ ăn vạ, giả vờ bị phạm lỗi để kiếm lợi.
-
Cầu thủ có hành vi phản ứng thái quá với quyết định của trọng tài.
6.3. Lỗi 2 bên
Lỗi hai bên trong luật bóng rổ là tình huống hai cầu thủ của hai đội cùng mắc lỗi gần như cùng một lúc với mức độ nghiêm trọng tương đương nhau. Trong trường hợp này, trọng tài sẽ không thổi phạt lỗi cho bất kỳ ai và trận đấu sẽ tiếp tục.
Trọng tài sẽ không thổi phạt nếu cầu thủ mắc lỗi hai bên
6.4. Lỗi truất quyền thi đấu
Lỗi truất quyền thi đấu là lỗi vi phạm nghiêm trọng nhất trong luật bóng rổ. Cầu thủ bị truất quyền thi đấu sẽ phải rời khỏi sân thi đấu ngay lập tức và không được phép quay lại trong phần còn lại của trận đấu.
-
Lý do dẫn đến lỗi truất quyền thi đấu:
- Lỗi phản tinh thần thể thao: Cầu thủ có hành vi cố ý gây tổn hại hoặc nguy hiểm cho đối phương bên ngoài mục đích thi đấu bình thường. Ví dụ: đánh, đấm, dùng cùi chỏ, dùng chân đạp, ...
- Hành vi bạo lực: Cầu thủ có hành vi bạo lực như ẩu đả, đe dọa trọng tài, huấn luyện viên hoặc cầu thủ bên đối phương.
- Lăng mạ: Cầu thủ sử dụng những lời lẽ lăng mạ, xúc phạm trọng tài, huấn luyện viên hoặc cầu thủ bên đối phương một cách nghiêm trọng.
- Hành vi thiếu tôn trọng: Cầu thủ có hành vi thiếu tôn trọng trọng tài, huấn luyện viên hoặc khán giả một cách nghiêm trọng.
- Lỗi kỹ thuật thứ hai: Cầu thủ phạm lỗi kỹ thuật thứ hai trong cùng một trận đấu.
-
Hình phạt cho lỗi truất quyền thi đấu:
- Cầu thủ bị truất quyền thi đấu sẽ phải rời khỏi sân thi đấu ngay lập tức và không được phép quay lại trong suốt phần còn lại của trận đấu.
- Đội của cầu thủ bị truất quyền thi đấu sẽ bị phạt một quả ném phạt và mất quyền kiểm soát bóng.
- Trong một số giải đấu, cầu thủ bị truất quyền thi đấu có thể bị phạt bổ sung như bị cấm thi đấu trong nhiều trận tiếp theo.
Lỗi truất quyền thi đấu là lỗi vi phạm nghiêm trọng nhất trong thi đấu bóng rổ
6.5. Lỗi kỹ thuật
Lỗi kỹ thuật là lỗi vi phạm không liên quan đến va chạm trực tiếp giữa các cầu thủ trong luật bóng rổ. Lỗi này thường xảy ra do hành vi của cầu thủ, huấn luyện viên hoặc thành viên ban huấn luyện vi phạm luật chơi hoặc thể hiện sự thiếu tôn trọng đối với trọng tài, đối thủ hoặc khán giả.
Một số trường hợp phổ biến dẫn đến lỗi kỹ thuật:
-
Cầu thủ, huấn luyện viên hoặc thành viên ban huấn luyện tranh cãi với quyết định của trọng tài đưa ra.
-
Cầu thủ, huấn luyện viên hoặc thành viên ban huấn luyện có hành vi khiêu khích, thiếu tôn trọng đối với trọng tài, đối thủ hoặc khán giả.
-
Cầu thủ, huấn luyện viên hoặc thành viên ban huấn luyện sử dụng những lời lẽ xúc phạm, tục tĩu trên sân thi đấu.
-
Cầu thủ cố ý kéo dài thời gian thi đấu.
-
Đội bóng vi phạm luật về số lượng cầu thủ trên sân.
Lỗi kỹ thuật thường xảy ra do hành vi của cầu thủ, huấn luyện viên hoặc thành viên ban huấn luyện
6.6. Cầu thủ phạm 5 lỗi
Luật bóng rổ quy định mỗi cầu thủ chỉ được phép phạm tối đa 4 lỗi cá nhân trong một hiệp. Sau khi phạm lỗi lần thứ 4, cầu thủ đó sẽ bị truất quyền thi đấu trong phần còn lại của hiệp.
6.7. Lỗi đồng đội
Theo luật bóng rổ, lỗi đồng đội là lỗi vi phạm được tính bằng tổng số lỗi cá nhân của tất cả các cầu thủ của cùng một đội bóng trong một hiệp đấu.
-
Số lượng lỗi đồng đội tối đa cho phép trong một hiệp đấu phụ thuộc vào giải đấu: FIBA: 4 lỗi, NBA: 6 lỗi và giải bóng rổ Việt Nam: 5 lỗi
-
Sau khi phạm lỗi đồng đội thứ n (n là số lượng lỗi đồng đội tối đa cho phép trong một hiệp), đội vi phạm sẽ bị phạt một quả ném phạt cho đội đối phương bất kể cầu thủ nào phạm lỗi.
-
Lỗi đồng đội được tính lại từ 0 sau mỗi hiệp đấu.
-
Lỗi kỹ thuật và lỗi phản tinh thần thể thao không được tính vào lỗi đồng đội trong luật bóng rổ.
Lỗi kỹ thuật và lỗi phản tinh thần thể thao không được tính vào lỗi đồng đội trong luật bóng rổ
6.8. Đội thua và bị truất quyền thi đấu
Trong luật bóng rổ, không có quy định nào về việc đội thua sẽ bị truất quyền thi đấu. Việc truất quyền thi đấu chỉ áp dụng cho cầu thủ cá nhân phạm lỗi nghiêm trọng, bất kể đội nào thắng hay thua.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm hoi, toàn bộ đội bóng có thể bị phạt do vi phạm quy định của giải đấu hoặc có hành vi thiếu tôn trọng nghiêm trọng. Hình phạt có thể bao gồm: phạt tiền, giảm điểm, truất quyền thi đấu trong một số trận đấu, loại khỏi giải đấu.
Tóm lại, luật chơi bóng rổ rất quan trọng để đảm bảo tính công bằng và an toàn trong trận đấu. Tuy nhiên, không chỉ cầu thủ mà người hâm mộ yêu bóng rổ cũng cần phải nắm vững những quy tắc này để có thể hiểu và đánh giá chính xác về các trận đấu. Thiết bị thể dục Thiên Trường hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu hơn về luật chơi bóng rổ.
Đọc thêm ▾